Η συναισθηματική κατανάλωση τροφής συμβαίνει όταν τα παιδιά χρησιμοποιούν το φαγητό ως τρόπο αντιμετώπισης των συναισθημάτων τους. Όταν η συναισθηματική κατανάλωση φαγητού γίνεται σε έντονο βαθμό μπορεί να επηρεάσει το βάρος, την υγεία και τη γενική ευεξία των παιδιών. Η κατανόηση του τι ωθεί το παιδί στο συναισθηματικό φαγητό μπορεί να βοηθήσει τους γονείς να λάβουν μέτρα για να το βοηθήσουν.
Τα παιδιά και ειδικά οι έφηβοι συχνά στρέφονται στο φαγητό όταν είναι αγχωμένοι, μοναχικοί, λυπημένοι, ανήσυχοι ή βαριεστημένοι. Τα μικρά καθημερινά άγχη μπορεί να κάνουν το παιδί να αναζητήσει παρηγοριά και ανακούφιση στο φαγητό. Ωστόσο το συναισθηματικό φαγητό μπορεί επίσης να συνδεθεί και με ευχάριστα συναισθήματα, όπως ο εορτασμός και κα επέκταση η χαρά.
Ακόμη όταν ένα παιδί παίρνει μια καραμέλα μετά από ένα μεγάλο επίτευγμα μπορεί να μεγαλώσει χρησιμοποιώντας τα γλυκά ως ανταμοιβή. Ένα παιδί που του δίνουν μπισκότα ως τρόπο να σταματήσει να κλαίει μπορεί να μάθει να συνδέει τα μπισκότα με την παρηγοριά.
Δεν είναι εύκολο να «ξεμάθουμε» τα μοτίβα της συναισθηματικής διατροφής κατά την ενηλικίωση γι αυτό και οι καλύτερες παρεμβάσεις μπορούν να γίνουν στην παιδική ηλικία. Αρχικά χρειάζεται να έχουμε την επίγνωση του τι συμβαίνει.
Πως ξεχωρίζουμε την πραγματική από την συναισθηματική πείνα;
Η Σωματική πείνα:
- εμφανίζεται σταδιακά
- δεν επείγει, μπορεί να την καθυστερήσουμε
- μπορεί να ικανοποιηθεί με οποιοδήποτε είδος τροφών
- σημαίνει θα σταματήσουμε να τρώμε όταν είμαστε χορτάτοι
- δεν προκαλεί αισθήματα ενοχής
Η Συναισθηματική πείνα:
- εμφανίζεται ξαφνικά
- επείγει, δεν μπορούμε να την καθυστερήσουμε
- μπορεί να προκαλέσει λιγούρες για συγκεκριμένες τροφές(π.χ. για πίτσα ή παγωτό)
- μπορεί να μας κάνει να φάμε περισσότερο από ό,τι συνήθως
- μπορεί να επιμένει ακόμα και αν έχουμε χορτάσει
- μπορεί να προκαλέσει ενοχές μετά την κατανάλωση της επιθυμητής τροφής
(Από το βιβλίο «Η ψυχολογία της διατροφής» της Καλιόπης Εμμανουηλίδου εκδ.Μεταίχμιο)
Το κύριο ερώτημα που πρέπει να αναρωτηθούμε ως γονείς είναι αν κατανάλωση φαγητού από το παιδί προκαλείται από κάποια συγκεκριμένη κατάσταση ή διάθεση.
Επίσης μελετάμε τα παρακάτω:
- Είναι το παιδί αγχωμένο, λυπημένο ή ανήσυχο για κάτι, όπως το σχολείο, μια κοινωνική κατάσταση ή στο σπίτι;
- Υπήρξε κάποιο γεγονός στη ζωή του που δυσκολεύεται να αντιμετωπίσει;
- Τρώει περισσότερο από το συνηθισμένο;
- Τρώει σε ασυνήθιστες ώρες;
- Χρησιμοποιούν και άλλα άτομα στην οικογένεια μας το φαγητό για να καταπραΰνουν τα συναισθήματά τους;
Μπορούμε να ρωτάμε το παιδί πριν καταναλώσει κάποια τροφή, πέρα των απαραίτητων γευμάτων, αν πραγματικά πεινάει μήπως αισθάνεται:
- Αγχωμένο;
- Στεναχωρημένο;
- Θυμωμένο;
- Απογοητευμένο;
- Βαριεστημένο;
- Κάτι άλλο;
Ενσυνείδητη στάση στο φαγητό
Η ανάπτυξη της ενσυνείδητης στάσης στο φαγητό μπορεί να βοηθήσει τα παιδιά να κάνουν καλύτερες επιλογές τη διατροφή τους και να ρυθμίσουν το συναισθηματικό φαγητό.
Ενσυνείδητη στάση είναι το να παρατηρώ τις σκέψεις, τα συναισθήματα, τις σωματικές αισθήσεις και το περιβάλλον μου χωρίς να κρίνω και να αναλύω.
Η εστίαση της προσοχής στη στιγμή σημαίνει ότι δεν αναμασάω το παρελθόν και δεν ανησυχώ για το μέλλον. Απλά εστιάζω την προσοχή μου στο τώρα. Τα παιδιά ευτυχώς είναι πιο εστιασμένα στο παρόν’, αν και χάνουν αυτή την υπέροχη ικανότητα μεγαλώνοντας.
Όταν τρώνε βιαστικά τα παιδιά δεν καταφέρνουν να γευθούν το φαγητό. Το να καταφέρουμε να γευθούμε μία μπουκιά φαγητού είναι μια πολύ καλή άσκηση για την ενίσχυση της ενσυνείδητης συμπεριφοράς.
Το να γευόμαστε την τροφή μας έρχεται σε αντίθεση με το να ανησυχούμε, να προσχεδιάζουμε, να αναλύουμε. Το να γευόμαστε ενσυνείδητα σημαίνει να επιτρέπουμε στον εαυτό μας να συγκεντρωθεί στην απόλαυση του φαγητού. Και όλοι ξέρουμε πώς είναι να γευόμαστε το φαγητό… όπως η πρώτη μπουκιά από τα κουλουράκια της μαμάς που βγαίνουν ζεστά από το φούρνο… ή η πρώτη κουταλιά παγωτό σε μια ζεστή αυγουστιάτικη μέρα
Θα ήταν σοφό επομένως να βοηθάμε τα παιδιά να διατηρήσουν και να εξελίξουν την ικανότητα εστίασης στο φαγητό. Βοηθώντας τα παιδιά σας να αναπτύξουν την ενσυνείδητη στάση τους στο φαγητό έχουμε οφέλη και σε άλλους τομείς της ζωής τους όπως:
- Βελτίωση προσοχής (ιδιαίτερα χρήσιμη στο σχολείο)
- Διαχείριση των συναισθημάτων (πχ να ηρεμεί όταν είναι αναστατωμένο)
- Ευελιξία στον τρόπο που σκέφτεται και λειτουργεί (πχ να σκέφτεται πριν δράσει)
- Καλή σχέση με το φαγητό (πρόληψη παχυσαρκίας και διατροφικών διαταραχών)
- Καλύτερη αντίληψη του σώματος και των λειτουργιών του (κορεσμός, αναπνοή κτλ)
Για εξειδικευμένες διατροφικές παρεμβάσεις για τη διατροφή των παιδιών κάλεσε στο:
Τηλ 2462087555
Σοφία Μπάμπου
Διαιτολόγος Διατροφολόγος
Κ.Ταλιαδούρη 12, Γρεβενά